 |
| Παναγία Ζωοδόχος Πηγή. Τέλη 14ου - αρχές 15ου αι. Η εικόνα φυλάσσεται στο Μουσείο Εικόνων της Κρύπτης του ναού Αλεξάνδρου Νιέφσκι και προέρχεται από τον ναό της Παναγίας στη Σωζόπολη. |
Η εκκλησία της Παναγίας είναι ένα από τα λίγα μνημεία χριστιανικής αρχιτεκτονικής, που χρονολογείται από την αρχή της τουρκικής κυριαρχίας στη Σωζόπολη. Ιστορικά έγγραφα μαρτυρούν την ύπαρξή της το 1482. Θεωρείται ότι αποτελούσε μετόχι της μονής Προδρόμου (στο ομώνυμο νησί) με το όνομα «Παναγία Επίσκεψις».
Στην παρούσα μορφή πρόκειται για μια τρίκλιτη ψευδοβασιλική με αψίδα. Διακρίνονται τρεις οικοδομικές περίοδοι. Η πρώτη περίοδος, από τα τέλη του 15ου - αρχές του 16ου αιώνα, συνδέεται με την αναστήλωση του ναού στα ερείπια της μεσαιωνικής εκκλησίας, από την οποία έχει διατηρηθεί το τμήμα του ιερού. Η αψίδα είναι ενσωματωμένη σε έναν παχύ τοίχο, ώστε από την εξωτερική πλευρά να μη γίνεται διακριτή. Η δεύτερη φάση συνδέεται με την κατασκευή ενός τρίκλιτου κυρίως ναού, χωρισμένου από ξύλινη κιονοστοιχία, στην οποία χρησιμοποιήθηκαν βυζαντινά μαρμάρινα κιονόκρανα (δείγματα από βυζαντινά spolia υπάρχουν και στον αυλόγυρό της). Τον 19ο αιώνα, χτίστηκε ένας γυναικωνίτης στο δυτικό τμήμα της εκκλησίας. Η πρόσβαση σε αυτήν γίνεται μέσω μιας διώροφης στοάς, προσαρτημένης στον νότιο τοίχο της εκκλησίας. Η αρχιτεκτονική των επιμέρους στοιχείων του κτιρίου είναι ιδιαίτερα κοντά στις οικοδομικές παραδόσεις των σπιτιών της Σωζόπολης τον 18ο-19ο αιώνα.
Η εκκλησία είναι ενδιαφέρουσα όχι μόνο ως αρχιτεκτονική λύση. Το πιο αξιοσημείωτο πράγμα στο εσωτερικό της είναι τα εξαιρετικά ξυλόγλυπτα του άμβωνα, του επισκοπικού θρόνου και του τέμπλου.
Η παλαιότερη εικόνα που σώζεται στο Μουσείο Εικόνων της κρύπτης του ναού Αλεξάντερ Νιέφσκι στη Σόφια είναι η Παναγία Ζωοδόχος Πηγή από τα τέλη του 15ου αιώνα. Επιπλέον έχουν διατηρηθεί οι δεσποτικές εικόνες «Παναγία Οδηγήτρια» (1781) και «Παντοκράτωρ».
Το τέμπλο χρονολογείται στα τέλη του 18ου αιώνα και είναι έργο ανώνυμου τεχνίτη, κοντά στα στυλιστικά χαρακτηριστικά της σχολής ξυλογλυπτικής της Δέβρης.
Σήμερα λειτουργεί ως ενοριακός ναός.
 |
| Ναός Παναγίας στη Σωζόπολη. Ανατολική όψη |
 |
| Ναός Παναγίας στη Σωζόπολη. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο. Έργο ξυλογλυπτών από τη Δέβρη. |
 |
| Ναός Παναγίας στη Σωζόπολη. Ο άμβωνας. Έργο ξυλογλυπτών από τη Δέβρη. |
 |
| Ναός Παναγίας στη Σωζόπολη. Κάτοψη του ναού. |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου