9.10 Μονή Αγίων Πέτρου και Παύλου στο Batkun / Monastery of the Apostels Peter and Paul at Batkun

Μονή Αγίων Πέτρου και Παύλου. Η είσοδος στον ναό και το καμπαναριό

Η μονή βρίσκεται στις βόρειες πλαγιές του υψώματος Karkaria του όρους Batashka της Δυτικής Ροδόπης, 1,5 χιλιόμετρо προς τα δυτικά από την συνοικία Batkun του χωριού Patalenitsa και 12 περίπου χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης Pazardzhik. Φέρεται ιδρυμένη τον 12ο αιώνα και κατεστραμμένη κατά τη διάρκεια των μαζικών εξισλαμισμών στα μέσα του 17ου αιώνα. Σίγουρα ανακαινίσθηκε το 1692 και το 1774 λεηλατήθηκε από Τούρκους ληστές. Η λειτουργία της αποκαταστάθηκε κατά τον πρώιμο 19ο αιώνα. 

Αποτελείται από καθολικό, πτέρυγες κατοικίας και βοηθητικά κτίσματα. Το καθολικό έχει διαστάσεις 12Χ6 μ. Πρόκειται για μονόχωρο καμαροσκέπαστο κτίσμα χωρίς τρούλλο με πρόσφατη επένδυση από πλάκες ασβεστόλιθου. Ανεγέρθηκε το 1870. Σύριζα με τη δυτική πρόσοψή του έχει κτισθεί ωραίο κωδωνοστάσιο. Στη μονή για κάποιο χρονικό διάστημα εγκαταβίωσε ο διαπρεπής Βούλγαρος ζωγράφος Stanislav Dospevski. Κατά τη παραμονή του εδώ φιλοτέχνησε τέσσερις γνωστές και ενυπόγραφες εικόνες – της Θεοτόκου, του Παντοκράτορος, των αγίων Αναργύρων, του Αγίου Μανδηλίου, καθώς και δύο πορτραίτα – ανωνύμου ιερομονάχου και της αδελφής του. Τα τελευταία δύο έργα σήμερα φυλάσσονται στην Ιερά Μητρόπολη Φιλιππουπόλεως.

Στην αυλή της μονής φύεται μια από τις παλαιότερες και μεγαλύτερες κληματαριές στη Βουλγαρία, στα δε περίχωρά της βρίσκονται τα κατάλοιπα του μεσαιωνικού πολίσματος Μπατκούνιον.

Σήμερα λειτουργεί κανονικά ως ανδρώα μονή.

Πηγή

Ζήκος Νίκος – Τσουρής Κώστα – Παυλικιάνοφ Κύριλλος, Τα μοναστήρια του Στρυμόνα και της Ροδόπης. Άγιον Όρος (2008).

Βιβλιογραφία

• Soustal Peter, Thrakien, σ. 194-195.

• Λέκκου Π. , Οι μονές της Βόρειας και της Ανατολικής Θράκης, σ. 248-249.

Σ.τ.Ε. Στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στο χωριό Παταλενίτσα, βρέθηκε μια μαρμάρινη πλάκα με ελληνική επιγραφή, σύμφωνα με την οποία υποτίθεται ότι η μονή ιδρύθηκε τον Μεσαίωνα, και πιο συγκεκριμένα τον 11ο-12ο αιώνα.

Το τέμπλο του ναού είναι σκαλιστό και πιθανότατα χρονολογείται από το 1809, κάτι που γίνεται κατανοητό από τη χρονολόγηση μιας από τις εικόνες του τέμπλου - της εικόνας του ναού των «Αγίων Πέτρου και Παύλου». Είναι ένα αριστοτεχνικό έργο της «Αναγέννησης». Οι εικόνες φιλοτεχνήθηκαν πολύ πιθανόν από τον Χρίστο Ντιμιτρόφ, ο οποίος ίδρυσε τη Σχολή του Σάμοκοφ.

Μονή Αγίων Πέτρου και Παύλου. Το εσωτερικό του καθολικού το 2007

Μονή Αγίων Πέτρου και Παύλου. Το εσωτερικό του καθολικού μετά την αγιογράφησή του

Επιγραφή: Αυτή η πτέρυγα της μονής των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου
κοντά στο χωριό Μπατκούν αναστηλώθηκε εκ θεμελίων με τη βοήθεια του Θεού
το 1971 κατά την αρχιερατεία του Μητροπολίτη Φιλιππούπολης Βαρλαάμ και
την ηγουμενία του Αρχιμανδρίτη Βασιλείου.

Επιγραφή με τις κύριες χρονολογίες της ιστορίας της μονής.
Η μονή των Αγίων Πέτρου και Παύλου ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα.
Κάηκε από τους Τούρκους το 1657 και το 1774.

Ας είναι γνωστό ότι ο κύριος (δηλαδή ο κτήτορας) της βρύσης
είναι ο μακαρίτης Δήμο Τσεσμιάστια· για την ψυχική του σωτηρία
ο υιός του ο Χρήστος την έκτισε (Μεταγρ. & Μετάφρ. Αλεξάνδρα Τρυφώνοβα)

Αναμνηστική πλάκα της παραμονής του Βασίλη Λέφσκι, το 1872, στη μονή

Επιγραφή του 1979 περί της διακόσμησης της μονής.

Ο ηγούμενος της μονής αρχιμ. Δωρόθεος με τον αρχιμ. Μπόρις,
ιερομ. Παΐσιο από τη μονή Μπάτσκοβο και τον ιεορμ. Αντώνιο.

Ζωγραφικός πίνακας της μονής