8.3. Μονή Αγίας Κυριακής στο Zlatovrah (πρώην Arapovo) / Monastery of St Kyriaki at Zlatovrah (former Arapovo)

Το καθολικό της μονής Αγίας Κυριακής

Η μονή βρίσκεται 20 χιλιόμετρα ανατολικά του Στενιμάχου. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, πρόκειται για το μοναδικό μοναστικό καθίδρυμα στη Βουλγαρία που ιδρύθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Υψώνεται σαν περήφανο κάστρο κοντά στο χωριό Zlatovrah (πρώην Arapovo). Η ίδρυσή του ανάγεται στο 1856, όταν συγκροτήθηκε ως κοινοβιακή μονή. Τα κτήρια της περατώθηκαν τρία χρόνια αργότερα, το 1859. Τότε έλαβαν χώρα και τα εγκαίνια του καθολικού, το οποίο αποτελεί ενδιαφέρον δείγμα της βουλγαρικής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα, αν και σε γενικές γραμμές ακολουθεί τον τύπο του αγιορείτικου τρουλαίου τρίκογχου. 

Ο ζωγραφικός διάκοσμος είναι έργο του τοπικού ζωγράφου Γεωργίου Danchov (1846-1908), ο οποίος έχει ιστορήσει σκηνές από τον βίο των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, στοιχείο που αποτελούσε καινοτομία για την τότε βουλγαρική αγιογραφική παράδοση. Δίπλα στους αγίους απεικονίζονται μορφές απλών χωρικών με παραδοσιακές ενδυμασίες. Εντυπωσιακή είναι η σκηνή της Κοιμήσεως των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, οι οποίοι περιστοιχίζονται από τις μορφές αρκετών Βουλγάρων αγίων. 

Το κτηριακό συγκρότημα της μονής περιλαμβάνει επίσης οχυρό πύργο στην αυλή, έργο του 1860, και παρεκκλήσιο με αγίασμα δίπλα στη βόρεια είσοδο του οχυρού περιβόλου.

Πηγή 

Ζήκος Νίκος – Τσουρής Κώστα – Παυλικιάνοφ Κύριλλος, Τα μοναστήρια του Στρυμόνα και της Ροδόπης. Άγιον Όρος (2008).

Βιβλιογραφία: 

Nešev G., Bŭlgarski dovŭzroždenski kulturno-narodnostni središta, Sofia 1977; 

Tuleškov N., Arhitekturata na bŭlgarskite manastiri, Sofia 1988; 

Soustal P., Thrakien, σ. 506-507.

Praškov L. – Bakalova E. – Bojadžiev S., Manastirite v Bŭlgarija, Sofia 1992; 

G. Čavrŭkov, Bŭlgarski manastiri, Sofia 2000

Mineva-Milcheva J. – Alexandrova-Koeva E., Companion Guide to Religious Architecture in Bulgaria, σ. 398-403.

1. Καθολικό, 2. Παρεκκλήσιο αγιάσματος, 3. Πύργος, 4. Καμπαναριό,
5. - 6. Πτέρυγα κελλιών, 7. Πτέρυγα κελλιών (κατεδαφισμένων), 8. Στάβλος

Κτητορική επιγραφή 1859 και 1865 

Αγίασμα Αγίας Κυριακής