Στην επαρχία Λιτίτσης μνημονεύεται μόνο μία μονή, των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Βρισκόταν σε απόσταση ενός τετάρτου από την Λίτιτσα και σχετικά κοντά στην κωμόπολη Ορτάκιοϊ, σε μια ωραία τοποθεσία, όπως συνέβαινε με το σύνολο των μονών της Θράκης.
Είναι άγνωστη η χρονολογία ίδρυσης της. Εικάζεται, όμως, ότι ιδρύθηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους και άκμασε κατά τους τελευταίους αιώνες της αυτοκρατορίας και κατά τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Μάλιστα, την εποχή της ακμής της είχε υπό την δικαιοδοσία της τα γύρω χωριά και διέθετε, ως εξαρτήματα, δεκαέξι σκήτες.
Έως τις αρχές του αιώνα σώζονταν τα ονόματα μερικών σκητών, που έδωσαν το όνομά τους στις τοποθεσίες, όπου βρίσκονταν. Έτσι, κοντά στο χωριό Παλαιόκαστρο υπήρχε η Αγία Φωτεινή, μεταξύ των χωριών Πλαβούς και Ατερεvη του Σωτήρος Χριστού και, κάπου στην περιοχή γύρω από τη μονή, η του Αγίου Παντελεήμονος. Τα ονόματα των σκητών χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι των χωριών και κυρίως οι Τούρκοι, ως δηλωτικά τοποθεσιών, όπου βρίσκονταν τα κτήματά τους.
Λίγο μετά την οθωμανική κατάκτηση η μονή καταστράφηκε, χωρίς να γνωρίζουμε τη χρονολογία ή τις συνθήκες υπό τις οποίες κατεστράφη. Θα παραμείνει ερειπωμένη για αιώνες, έως το 1872, οπότε ο μητροπολίτης Λιτίτσης Ιγνάτιος (1861-1892) την ξαναέκτισε εκ βάθρων. Κατά αυτή την δεύτερη περίοδο της ζωής της, πανηγύριζε και την Απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (22-23 Αυγούστου). Ωστόσο η μεγάλη πανήγυρις λάμβανε χώρα κάθε έτος στις 20-21 Μαϊου, εορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Μάλιστα, κατά την πρώτη δεκαετία του αιώνα μας, λίγα έτη προ της εκκενώσεως της περιοχής από τον ελληνικό της πληθυσμό, η πανήγυρις ήταν λαμπρή, με την συμμετοχή χιλιάδων πιστών, που μετέβαιναν στη μονή οικογενειακά και διανυκτέρευαν στον πέριξ χώρο. Επειδή, όπως ειπώθηκε, οι προσκυνητές ήταν χιλιάδες, τις ημέρες της πανηγύρεως δημιουργούνταν γύρω από την μονή ένας αρκετά μεγάλος καταυλισμός, όπου Έλληνες και Βούλγαροι παρέμεναν και συνεόρταζαν την εορτή των Αγίων. Στους χώρους της, όχι και τόσο μεγάλης, μονής δημιουργούνταν συνωστισμός, ενώ για την αποφυγή ατυχημάτων οι αρχές λάμβαναν αυστηρά αστυνομικά μέτρα. Είναι χαρακτηριστικό, ότι πολλοί από τους Βουλγάρους που προσέρχονταν να προσκυνήσουν ανήκαν στην σχισματική Εξαρχία. Παρόλα αυτά, διατηρούσαν τον σεβασμό τους προς τη Μητέρα Μεγάλη Εκκλησία. Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε έως το 1913, οπότε η μονή, συνεπεία των πολιτικών εξελίξεων και της εξόδου των Ελλήνων από το μεγαλύτερο μέρος της επαρχίας, πέρασε στην δικαιοδοσία της βουλγαρικής εκκλησίας, υπό την οποία παραμένει ως σήμερα.
Είναι άγνωστη η χρονολογία ίδρυσης της. Εικάζεται, όμως, ότι ιδρύθηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους και άκμασε κατά τους τελευταίους αιώνες της αυτοκρατορίας και κατά τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Μάλιστα, την εποχή της ακμής της είχε υπό την δικαιοδοσία της τα γύρω χωριά και διέθετε, ως εξαρτήματα, δεκαέξι σκήτες.
Έως τις αρχές του αιώνα σώζονταν τα ονόματα μερικών σκητών, που έδωσαν το όνομά τους στις τοποθεσίες, όπου βρίσκονταν. Έτσι, κοντά στο χωριό Παλαιόκαστρο υπήρχε η Αγία Φωτεινή, μεταξύ των χωριών Πλαβούς και Ατερεvη του Σωτήρος Χριστού και, κάπου στην περιοχή γύρω από τη μονή, η του Αγίου Παντελεήμονος. Τα ονόματα των σκητών χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι των χωριών και κυρίως οι Τούρκοι, ως δηλωτικά τοποθεσιών, όπου βρίσκονταν τα κτήματά τους.
Λίγο μετά την οθωμανική κατάκτηση η μονή καταστράφηκε, χωρίς να γνωρίζουμε τη χρονολογία ή τις συνθήκες υπό τις οποίες κατεστράφη. Θα παραμείνει ερειπωμένη για αιώνες, έως το 1872, οπότε ο μητροπολίτης Λιτίτσης Ιγνάτιος (1861-1892) την ξαναέκτισε εκ βάθρων. Κατά αυτή την δεύτερη περίοδο της ζωής της, πανηγύριζε και την Απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (22-23 Αυγούστου). Ωστόσο η μεγάλη πανήγυρις λάμβανε χώρα κάθε έτος στις 20-21 Μαϊου, εορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Μάλιστα, κατά την πρώτη δεκαετία του αιώνα μας, λίγα έτη προ της εκκενώσεως της περιοχής από τον ελληνικό της πληθυσμό, η πανήγυρις ήταν λαμπρή, με την συμμετοχή χιλιάδων πιστών, που μετέβαιναν στη μονή οικογενειακά και διανυκτέρευαν στον πέριξ χώρο. Επειδή, όπως ειπώθηκε, οι προσκυνητές ήταν χιλιάδες, τις ημέρες της πανηγύρεως δημιουργούνταν γύρω από την μονή ένας αρκετά μεγάλος καταυλισμός, όπου Έλληνες και Βούλγαροι παρέμεναν και συνεόρταζαν την εορτή των Αγίων. Στους χώρους της, όχι και τόσο μεγάλης, μονής δημιουργούνταν συνωστισμός, ενώ για την αποφυγή ατυχημάτων οι αρχές λάμβαναν αυστηρά αστυνομικά μέτρα. Είναι χαρακτηριστικό, ότι πολλοί από τους Βουλγάρους που προσέρχονταν να προσκυνήσουν ανήκαν στην σχισματική Εξαρχία. Παρόλα αυτά, διατηρούσαν τον σεβασμό τους προς τη Μητέρα Μεγάλη Εκκλησία. Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε έως το 1913, οπότε η μονή, συνεπεία των πολιτικών εξελίξεων και της εξόδου των Ελλήνων από το μεγαλύτερο μέρος της επαρχίας, πέρασε στην δικαιοδοσία της βουλγαρικής εκκλησίας, υπό την οποία παραμένει ως σήμερα.
Πηγή
Βιβλιογραφία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου