Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2025

5.2 Μονή Παναγίας Πορταΐτισσας, Κορνοφωλιά / Monastery of the Most Holy Virgin PortaItissa (the Gate-Keeper)

Μονή Παναγίας Πορταΐτισσας Κορνοφωλιάς. Η είσοδος της μονής

Περίπου 1 χιλιόμετρο βορειοδυτικά της Κορνοφωλιάς βρίσκεται η μονή Πορταΐτισσας, αφιερωμένη στην Απόδοση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. 
Πρόκειται για ίδρυμα μάλλον του α΄ μισού του 18ου αιώνα: η παλιότερη μαρτυρία εντοπίζεται σε σιγίλλιο (1747) του πατριάρχη Παϊσίου του Β΄ και τα παλαιότερα ευρήματα χρονολογούνται στο β΄ μισό του 18ου αιώνος (ταφόπλακα του 1771 του ηγουμένου Αυξεντίου). Σύμφωνα με το πατριαρχικό σιγίλλιο το μοναστήρι, λόγω χρεών κατέστη μετόχι της αγιορείτικης Μονής Ιβήρων, καθεστώς που ισχύει ώςτις μέρες μας. 

Το καθολικό είναι τρίκλιτη θολωτή βασιλική με ενιαία δίρριχτη στέγη. Επάνω από την κεντρική είσοδο του κυρίως ναού, η κτητορική επιγραφή σε μαρμάρινη πλάκα πληροφορεί ότι το υπάρχον καθολικό κτίσθηκε στη θέση παλαιοτέρου, που ήταν σε κακή κατάσταση και εγκαινιάστηκε στις 15 Αυγούστου του 1857. Κτήτορας ήταν ο προηγούμενος Πολύκαρπος, Διδυμοτειχίτης την καταγωγή. Μεταγενέστερες προσθήκες είναι ο νάρθηκας στη δυτική πλευρά του καθολικού και πρόσκτισμα στη βόρεια.

Το ξυλόγλυπτο κιβώριο της αγίας τράπεζας είναι έργο παλαιότερο της ανέγερσης του καθολικού, το τέμπλο κατασκευάστηκε το 1865, οι περισσότερες από τις εικόνες είναι έργα θρακιωτών ζωγράφων  του 19ου αιώνα, και η πλάκα της αγίας τράπεζας φέρει πλήθος γραμμάτων, αρχικών ονομάτων πιστρών, σύμφωνα με συνήθεια διαδεδομένη στον Έβρο τον 19ο αιώνα. Εξωτερικά το καθολικό κοσμούν λιγοστά λιθανάγλυφα (σταυροί και δράκοντες). Η αγιογράφησή του γίνεται από τον ζωγράφο και χαράκτη Μάρκο Καμπάνη.

Η νότια πτέρυγα των κελλιών κτίστηκε το 1904, κάηκε και ξανακτίστηκε το 1909. Στις παλαιές κατασκευές ανήκει επίσης ο λιθόκτιστος περίβολος της μονής. Γενικότερα, σήμερα υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την αναστήλωση και την ανακαίνιση του μετοχίου από τους ιβηρίτες πατέρες και τη δραστήρια γυναικεία αδελφότητα που είναι εγκαταστημένη σε αυτό.

Η εικόνα της Πορταΐτισσας αντιγράφει την ιβηρίτικη θαυματουργή εικόνα. Πλήθος πιστών προσέρχεται καθημερινά, και το μετόχι αποτελεί το σπουδαιότερο προσκύνημα της Δυτικής Θράκης.


Βιβλιογραφία
• Λαμπουσιάδης Γεώργιος, «Οδοιπορικόν», Θρακικά 15 (1941), σ. 132-133. 
• Λέκκος Ε., Τα μοναστήρια του Ελληνισμού, Α´, σ. 80-81.
Ιερά Μονή Παναγίας Κορνοφωλιάς. Ιστορικό - Θαύματα - Παρακλητικός Κανών και Χαιρετισμοί της Παναγίας Πορταϊτίσσης, έκδοση της ιεράς Μονής, 2004.

Μονές επαρχίας Διδυμοτείχου: 1. Δαδιά. Μονή Γενεθλίων Θεοτόκου, 2. Κορνοφωλιά. Μονή Παναγίας Πορταΐτισσας, 3. Διδυμότειχο. Μονή Αγίου Αθανασίου, 4. Διδυμότειχο. Μονή Αγίας Αικατερίνης, 5. Διδυμότειχο. Μονή Αλσυλίου, 9. Πραγγί (Οι μονές: 6..Αγίου Ιωάννη του Νέου, 7..Παναγίας Οδηγήτριας και 8. Γαυρά είναι αταύτιστες ως προς την τοποθεσία),10. Νέα Βύσσα. Μονή Αγίας Σκέπης και Αγίας Παρασκευής, 11. Διδυμότειχο. Μονή Αγίας Παρασκευής, 12. Μονή Ζωοδόχου Πηγής


Η αυλή της μονής και η είσοδος στο καθολικό
Το καμπαναριό της μονής

Το καθολικό τη μονής. Βόρεια άποψη
Η νεότερη κτητορική επιγραφή της μονής
ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΕΚ ΘΕΜΕΛΙΩΝ ΔΑΠΑΝΑΙΣ ΜΕΝ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΩΝ ΙΒΗΡΩΝ ΦΙΛΟΚΑΛΩ ΔΕ ΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣΙΟΛΟΓΙΩΤΑΤΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΠΡΟΦΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΙΒΗΡΙΤΟΥ ΕΝ ΕΤΕΙ ΣΩΤΗΡΙΩ 1904 ΜΗΝΙ ΙΟΥΛΙΩ ΕΚΑΕΙ ΚΑΙ ΑΝΕΚΑΙΝΙΣΘΗ ΔΙ ΕΞΟΔΩΝ ΤΗΣ ΑΥΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΟΣ ΠΡΟΦΥΡΙΟΥ ΚΑ ΓΛΗΓΟΡΙΟΥ ΕΝ ΕΤΕΙ 1909 ΜΗΝΙ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Η κτητορική επιγραφή στο υπέρθυρο της εισόδο στον κυρίως ναό
ΟΥΤΟΣ Ο ΕΤΟΙΜΟΡΡΟΠΟΣ ΙΕΡΟΣ ΚΑΙ ΣΕΒΑΣΜΙΟΣ ΝΑΟΣ ΕΝ ΟΝΟΜΑΤΙ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΥ ΠΟΡΤΑΪΤΙΣΣΗΣ ΕΚΤΙΣΘΗ ΔΑΠΑΝΗ ΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΟΝΩ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΤΟΥ ΕΚ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ 1857 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 15

Το τέμπλο του καθολικού. Αριστερά διακρίνεται η εικόνα της Παναγίας Πορταΐτισσας


Η εφέστιος εικόνα της Παναγίας Πορταΐτισσας









Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου