Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου 2025

5.4 Μονή Αγίας Αικατερίνης, Διδυμότειχο / Monastery of St Catherine, Didymoteichon



Μικρή εκκλησία στη βορειοανατολική πλευρά του κάστρου του Διδυμοτείχου, ανάμεσα στην ακρόπολη και τη γνωστή με το όνομα «Σαραϊόπορτες» πύλη. 
Είναι μονόχωρη εκκλησία με νάρθηκα στα δυτικά και ελάχιστα εξέχουσα αψίδα στα ανατολικά, κτισμένη πάνω στον βράχο. 
Το τέμπλο ήταν κτιστό. Έχει υποστεί δραστικές επεμβάσεις με αποτέλεσμα από τη βυζαντινή φάση να σώζεται λίγο παραπάνω από το μισό του κτιρίου. 
Η εκκλησία αρχικά ήταν καμαροσκέπαστη με τρία σφενδόνια στον κυρίως ναό. Η τοιχοποιία είναι με ζώνες λίθων και πλίνθων, οι τελευταίες διαμορφώνονται με την αμελή τεχνική της κρυμμένης πλίνθου. Τέσσερα βαθμιδωτά αψιδώματα κοσμούν τον βόρειο τοίχο, ενώ στον ανατολικό απέμεινε μία ρηχή κόγχη. Από τον αρχικό κεραμοπλαστικό διάκοσμο σώζονται ακτινωτά σχήματα και ψαροκόκκαλο στα ημικυκλικά μέρη των αψιδωμάτων και ταινία φιαλοστομίων που περιβάλλει τα τόξα των αψιδωμάτων. 
Στις ανασκαφικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στο εσωτερικό της εκκλησίας και στο άμεσο περιβάλλον της βρέθηκαν πολλοί τάφοι λαξευμένοι στο μαλακό βράχο και διαπιστώθηκε ότι στην προέκταση προς νότο της δυτικής πλευράς της εκκλησίας διαμορφωνόταν ημικυκλική αψίδα. Επομένως στα νότια της σωζόμενης εκκλησίας υπήρχε ταφικό πρόσκτισμα (ίσως παρεκκλήσι) με αψίδα στη δυτική πλευρά. Σε έναν τάφο βρέθηκαν χρυσά σκουλαρίκια και σε έναν άλλον χρησιμοποιήθηκε σε δεύτερη χρήση ταφόπλακα του έτους 1173.
Η εκκλησία της αγίας Αικατερίνης κτίστηκε γύρω στα μέσα του 14ου αιώνα από τοπικό μάλλον συνεργείο, που γνώριζε καλά τις τάσεις που επικρατούσαν στη ναοδομία της Θράκης, της Μεσημβρίας και της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας. 
Εικάζεται ότι πρόκειται για το καθολικό ενός ιδιωτικού μονυδρίου, του οποίου η αρχική λειτουργία ήταν σαφώς κοιμητηριακή.
Το ερειπωμένο κτίσμα επισκευάστηκε στα 1910 και συντηρήθηκε το 1990. 

Στις αρχές του 20ού αιώνα εόρταζε στις 7 Ιουλίου, μνήμη της αγίας Κυριακής, αλλά πάντοτε η τοπική παράδοση το συνέδεε με την αγία Αικατερίνη. Σήμερα λειτουργεί ως παρεκκλήσι και εορτάζει στις 25 Νοεμβρίου.      

Βιβλιογραφία
Γουρίδης Α., Διδυμότειχο, μία άγνωστη πρωτεύουσα, Κομοτηνή 2006, σ. 69-70.

Διδυμότειχο. Ο ναός της Αγίας Αικατερίνης

Διδυμότειχο. Ο ναός της Αγίας Αικατερίνης
Διδυμότειχο, Ναός της Αγίας Αικατερίνης. Κεραμικό αψίδωμα στον βόριεο τοίχο (14ος αι.)


Διδυμότειχο. Ο ναός της Αγίας Αικατερίνης (εσωτερικό)



Διδυμότειχο. Ο ναός της Αγίας Αικατερίνης (κάτοψη μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο)





Μονές επαρχίας Διδυμοτείχου: 1. Δαδιά. Μονή Γενεθλίων Θεοτόκου, 2. Κορνοφωλιά. Μονή Παναγίας Πορταΐτισσας, 3. Διδυμότειχο. Μονή Αγίου Αθανασίου, 4. Διδυμότειχο. Μονή Αγίας Αικατερίνης, 5. Διδυμότειχο. Μονή Αλσυλίου, 9. Πραγγί (Οι μονές: 6..Αγίου Ιωάννη του Νέου, 7..Παναγίας Οδηγήτριας και 8. Γαυρά είναι αταύτιστες ως προς την τοποθεσία),10. Νέα Βύσσα. Μονή Αγίας Σκέπης και Αγίας Παρασκευής, 11. Διδυμότειχο. Μονή Αγίας Παρασκευής, 12. Μονή Ζωοδόχου Πηγής (διαλυμένη)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου