.jpg)
Η μονή του Αγίου Ιωάννου βρισκόταν σε απόσταση μισής ώρας βόρεια της Χώρας και κάτω από το χωριό Μηλιά. Αποτελούσε κτίσμα των νεότερων χρόνων, αλλά ήταν κτισμένη στα ερείπια παλαιότερης βυζαντινής μονής, όπου ακόμη παλαιότερα υπήρχε βυζαντινό νεκροταφείο, όπως αποδεικνύεται από κεραμίδες χριστιανικών τάφων του 5ου, του 6ου και του 10ου αιώνα.
Η παλαιά βυζαντινή μονή καταστράφηκε κατά πάσα πιθανότητα προ της Αλώσεως, ενώ στα μέσα του 19ου αιώνα εντοπίστηκαν ίχνη της. Η μονή παρέμενε ημικατεστραμμένη και έρημη, έως το 1865, παρόλο ότι βρισκόταν σε θέση αμφιθεατρική, κατάλληλη για ίδρυση μονής, όχι μακριά από τη Χώρα. Τότε αφοσιώθηκε στην μονή ό ιερομόναχος Διονύσιος Καλαφάτης από την Χώρα, ο οποίος ανεδείχθη ο νέος της κτήτωρ, αφού επί σαράντα εννέα συναπτά έτη (1865-1914), εργάστηκε σκληρά για την ανοικοδόμηση της, εκτελώντας όλες τις απαραίτητες εργασίες για τον σκοπό αυτό, μένοντας, παράλληλα, και πιστός στον μοναχισμό, μεριμνώντας για τη στήριξη των ορθοδόξων της περιοχής και αναγνωριζόμενος ως παράδειγμα προς μίμηση. Η εκ βάθρων ανοικοδόμηση της μονής οφείλεται αποκλειστικά στη δραστηριότητά του, γι' αυτό και η μονή έμεινε γνωστή, ως μονή του Καλαφάτη, το κατα κόσμον, δηλαδή, επίθετο του Διονυσίου, έγινε επίθετο της μονής.
 |
| Ο ηγούμενος και κτήτορας ιερομ. Διονύσιος Καλαφάτης (πηγή: Μ. Γεδεών, Μνήμες Γανοχώρων) |
Κατά τις εργασίες θεμελίωσης βρέθηκαν ερείπια βυζαντινής μονής, της οποίας η ύπαρξη βεβαιώνεται από την ανεύρεση μεγάλης τετράπλευρης πλίνθου μισού μέτρου πλάτους, τμήματος αυλής, κοσμημάτων αγίων εικόνων καί τεμαχίου ιεράς λαβίδας, τα οποία βρέθηκαν κατά τις ο Μανουήλ Γεδεών δώρισε στο μουσείο του Πατριαρχείου.
Η βυζαντινή μονή, η οποία πρέπει να καταστράφηκε πριν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, ήταν κτισμένη σε κοιμητηριακό χώρο· αυτό μαρτυρείται από την ανεύρεση κεραμίδων του 5ου και 6ου αιώνα επί χριστιανικών τύμβων καθώς και επιτάφια επιγραφή του 10ου αιώνα: «CΥΓΑΤ ... CKAINNH»
Η μονή εξωτερικά έμοιαζε με μικρό φρούριο, αφού και στις τέσσερεις πλευρές του υπήρχε τείχος, που το προστάτευε από τις ποικίλες επιβουλές. Το Καθολικό βρισκόταν στο μέσο της αυλής και γύρω απ' αυτό υπήρχαν τα κελλιά, διάφορα δωμάτια και οι πάσης φύσεως βοηθητικοί χώροι (αποθήκες κ.ά.). Ο Διονύσιος μερίμνησε ακόμη να συγκεντρωθούν πολλά βιβλία για την ωφέλεια όσων θα μόναζαν εκεί.
.jpg) |
| Η μονή του Αγίου Θεολόγου στις αρχές του 20ού αιώνα. Διακρίνεται αριστερά ο ιερομ. Διονύσιος Καλαφάτης (πηγή: Μ. Γεδεών, Μνήμες Γανοχώρων) |
Η μονή στις αρχές του αιώνα μας προοριζόταν να καταστεί γνωστό και σεβαστό σ' όλους προσκύνημα. Έπαθε σοβαρές ζημίες εξαιτίας του σεισμού του 1912. Το 1913 την ημικατέστρεψαν οι Βούλγαροι, ενώ η καταστροφή της ολοκληρώθηκε το 1916 από τους Τούρκους, οι οποίοι, με το πρόσχημα της καθυστέρησης στην πληρωμή των φόρων, κατέσχεσαν ό,τι είχε απομείνει από τα σιτηρά, τον οίνο και τα υπόλοιπα γεωργικά εργαλεία της.
Στις 23 Ιουλίου 1920 συστήθηκε ορφανοτροφείο στη μονή υπό την προεδρία του μητροπολίτου Γάνου καί Χώρας Τιμοθέου για τα ορφανά του πολέμου, των οποίων και οι δύο γονείς είχαν πεθάνει.
Αρκετά χρόνια μετά το 1922 διασώζονταν μερικά κτίσματα, της ερειπωμένης πλέον μονής, που ανήκαν σ' έναν Τούρκο κτηματία, ο οποίος είχε την κυριότητά τους και τα χρησιμοποιούσε ως αποθήκη, ενώ σήμερα συμπεριλαμβάνεται σε ιδιοκτησία οινοποιίου και αμπελιού.
Γιόρταζε στίς 29 Αύγούστου. Σύμφωνα με προφορικές παραδόσεις, από έναν
κορμό δέντρου της μονής έσταζε αγιασμένο νερό.
Πηγές:
• Λέκκου Παντελής, Οι μονές της Βόρειας και της Ανατολικής Θράκης. Θεσσαλονίκη 1999
• Κζούνια Σμαρώ, Μητρόπολη Γάνου και Χώρας της Ανατολικής Θράκης. Θεσσαλονίκη 2005
• Κζούνια Σμαρώ, Μητρόπολη Γάνου και Χώρας της Ανατολικής Θράκης. Θεσσαλονίκη 2005
Βιβλιογραφία
• Εκκλησιαστική Αλήθεια, έτος ΚΖ', τ. ΛΑ', τευχ. 30 (27 Ιουλίου 1907) σ. 454.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου