Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2025

Δουκατά-Δεμερτζή Σοφία, Συμβολή στην έρευνα της μεταβυζαντινής Μαρώνειας


Περίληψη / Summary

Η Μαρώνεια αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αστικού κέντρου που παρέμεινε ακμαίο αδιάκοπα καθ' όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας και της παλαιοχριστιανικής εποχής. Είναι μια από εκείνες τις αρχαίες πόλεις-κράτη που μετατράπηκαν σε βυζαντινά φρούρια. Σύμφωνα με τις πηγές και τις αρχαιολογικές μαρτυρίες αναδιοργανώθηκε ακολουθώντας τις εξελίξεις στα αστικά κέντρα της αυτοκρατορίας. Τον 11ο αι. ήταν αρχιεπισκοπή και έδρα τοπικού αξιωματούχου. Παρέμεινε σημαντικό γεωργικό, εμπορικό και μεταποιητικό κέντρο, λιμάνι στη διαδρομή προς την Κωνσταντινούπολη μέχρι το πρώτο μισό του 13ου αι. 
Από τις ανασκαφές στον Άγιο Χαράλαμπο και την Παληόχωρα, που είναι οι τοποθεσίες της βυζαντινής Μαρώνειας, δεν υπάρχουν στοιχεία που να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ζωή συνεχίστηκε σε αυτή την τοποθεσία μετά το πρώτο μισό του 13ου αι. και συνεπώς παραμένει ασαφές πότε οι κάτοικοί της εγκατέλειψαν την τοποθεσία αυτή και μετακινήθηκαν σε εκείνη της σύγχρονης Μαρώνειας. Η πρώτη μαρτυρία για τη νέα τοποθεσία είναι μια επιτύμβια στήλη με επιγραφή που χρονολογείται στο 1753. Προσπαθούμε να γεφυρώσουμε το χάσμα αυτών των αιώνων με βάση: α) τις ιστορικές εξελίξεις που έλαβαν χώρα στη Θράκη από τις αρχές του 14ου αι. και μετά. Είναι προφανές ότι η Μαρώνεια δεν ξέφυγε από τη γενική αναταραχή και την εγκατάλειψη των ακτών και την εγκατάσταση των κατοίκων της Μαρώνειας πιο μακριά στην ενδοχώρα (λαμβάνοντας υπόψη ότι η πειρατεία ήταν αρκετά ενεργή ήδη από τον 13ο αι. ), συνέβησαν όταν ολόκληρη η περιοχή βρέθηκε υπό οθωμανική κυριαρχία τη δεκαετία του 1360, β) θρησκευτικές πηγές των υστεροβυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων και ιδιαίτερα η πατριαρχική πράξη του 1372, στην οποία η Μαρώνεια αναφέρεται ως «έρημη πόλη», γ) οθωμανικές πηγές που επιβεβαιώνουν την κατάκτησή της από τον Εβρενό Μπέη την προαναφερθείσα περίοδο αλλά και το γεγονός ότι διατήρησε τον χριστιανικό της χαρακτήρα, δ) την επανεξέταση ορισμένων πληροφοριών που παρέχει το δοκίμιο του Μ. Μελίρρυτου το 1871: «Περιγραφή ιστορική και γεωγραφική υπ᾽ εκκλησιαστική έποψιν της θεοσώστου επαρχίας Μαρωνείας» και ε) την επαναχρονολόγηση της επιγραφής της Κάτω Βρύσης που βρίσκεται στην πλατεία της Μαρώνειας στο 1435/1436, γεγονός που υποδηλώνει την ύπαρξη εκείνη την εποχή ενός καλά οργανωμένου οικισμού με τις δημόσιες υπηρεσίες που υπήρχαν. 

Sophia Doukata-Demertzi, Contribution to the Research of Post-byzantine Maroneia
Maroneia is a typical example of an urban centre that remained flourishing.ceaselessly all through the Antiquity and the Early Christian era. It is one of those ancient cities-states that transformed into Byzantine fortresses. According to the sources and the archaeological evidence it was reorganized following the developments in the urban centres of the empire. In the 11th c. it was an archbishopric and the seat of a local dignitary. It remained an important agricultural, commercial, and manufacturing centre, a port on the route to Constantinople until the first half of the 13th c. 
There has not been any evidence coming from the excavations at Aghios Charalampos, and Paliochora, which are the locations for the Byzantine Maroneia, leading to the conclusion that life went on at this site after the first half of the 13th c. It remains therefore unclear when its residents deserted that site and moved to that of modem Maroneia. The first evidence of the new location is a tombstone with an inscription dating to 1753. We try to bridge the gap of these centuries based on: a) the historic developments that took place in Thrace from the beginning of the 14th c. onwards; it is obvious that Maroneia did not escape the general upheaval and the desertion of the coast and the settlement of the residents of Maroneia further in the mainland (taking into account that piracy was rather active already from the 13th c.), occurred when the whole region was under Ottoman rule in the 1360s, b) religious sources of the Late Byzantine and Post Byzantine times and especially the patriarchical Act of 1372, in which Maroneia was referred to as "deserted city", c) Ottoman sources that confirm its conquest by Evrenos in the above mentioned period but also the fact that it retained its Christian character, d) the re-examination of some information provided by the essay of M. Melirrytos in 1871: "Historical and geographical description of the God-saved county of Maroneia from the ecclesiastical point of view and e) re-dating the inscription of Kato Vrisi (Lower Fountain) that lies at the square of Maroneia to 1435/1436, a fact that indicates the existence at that time of a well-organized settlement with public utilities in place. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου