Περίληψη / Sommaire
Κατά τη διάρκεια ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν το 2006 στην παλαιοχριστιανική βασιλική (5ος-6ος αιώνας) στην Παληόχωρα της Μαρωνείας της Δυτικής Θράκης, αποκαλύφθηκε ένας αριθμός μικρών ελεφαντοστέινων αντικειμένων. Τα αντικείμενα αυτά, μαζί με κομμάτια άτρακτου, θραύσματα ψηφιδωτών δαπέδων και γυαλί, απορρίφθηκαν σε έναν αποθηκευτικό χώρο. Η αποθήκη βρισκόταν κοντά στο ιερό, ανάμεσα σε τάφους της μεσοβυζαντινής περιόδου, κάτω από τα μπάζα της τούβλινης τοιχοποιίας της υπερκείμενης κατασκευής που κατέρρευσε. Τα αντικείμενα από ελεφαντόδοντο ήταν τα εξής:
α. Δύο ανάγλυφες μορφές, αντικριστές μεταξύ τους, σε ρητορική στάση μπροστά από αψίδα επί κιόνων. Η πρώτη παριστάνει έναν αμούστακο νεαρό άνδρα ντυμένο με χιτώνα και ιμάτιο, με κοντά, στρογγυλεμένα μαλλιά και ευσεβή έκφραση- η δεύτερη, της οποίας το κεφάλι λείπει, παριστάνει έναν άνδρα με χιτώνα, μανσέτες και στρατιωτικό πανωφόρι. Αυτός ο τύπος ενδυμασίας, που συνήθως συνοδεύεται από φρυγικό σκούφο, συναντάται σε παραστάσεις βαρβάρων, στους Μάγους στα μοτίβα της Λατρείας και σε μορφές της Παλαιάς Διαθήκης, όπως ο Δανιήλ ή οι τρεις νέοι στο καμίνι,
β. Δύο κεφάλια, το ένα ανήκει σε έναν γενειοφόρο μεσήλικα, με πρόσωπο που χαρακτηρίζεται από αυστηρότητα και πνευματικότητα, και το άλλο σε έναν γενειοφόρο νεαρό κλασικής ομορφιάς, με σαρκώδες πρόσωπο και κοντά, φουντωτά μαλλιά,
γ. Δύο μικρές λεπτές πλάκες με θραύσματα κορμών όρθιων μορφών ντυμένων με ιμάτια,
δ. Δύο πόδια, ανδρικό και γυναικείο, που φορούν σανδάλια,
ε. Άλλα σπαράγματα, όπως ένας αντίχειρας σε φυσικό μέγεθος, μερικά φύλλα σε σχήμα αγκιστριού, ένα κομμάτι φτερούγας αγγέλου, δύο κομμάτια φριζαρισμένης κόμμωσης, ένα θραύσμα ξύλινου καπλαμά, τρία κομμάτια κορδονωτού πλαισίου και τρία κορινθιακά κιονόκρανα σε χαμηλό ανάγλυφο. Τα περισσότερα από αυτά τα αντικείμενα χρησιμοποιήθηκαν για να διακοσμήσουν κάποιο είδος ξύλινου κιβωτίου, για να καλύψουν τις λειτουργικές ή λειτουργικές ανάγκες της βασιλικής. Τα δύο πόδια είναι πρώην αντικείμενα αφιερωμάτων, που ίσως σχετίζονται με το Σεράπειο της Μαρώνειας, και έχουν μεταφερθεί ως πολύτιμα έργα τέχνης ή ως πρώην αφιερωματικά αντικείμενα, αλλά δεόντως εξαγιασμένα.
Η απεικόνισή τους θυμίζει την τέχνη της σαρκοφάγου και η παρουσία τους στο ιερό δεν είναι ασύμβατη με την εικόνα της βασιλικής, η οποία, όσον αφορά τη θέση, το μέγεθος, την κατασκευή και τη διακόσμηση, συνδυάζει όλα τα στοιχεία ενός επισκοπικού ναού. Όλα αυτά τα αντικείμενα αποτελούν θαυμάσια δείγματα της ελάσσονος τέχνης του πέμπτου αιώνα και οι καλλιτεχνικές τους αρχές υποδηλώνουν ότι προέρχονται από την Κωνσταντινούπολη.
Doukata-Demertzi Sophia, Ivoires provenant de la basilique de "Paliochora", à Maronnée
Durant les fouilles qui ont eu lieu en 2006 à la basilique paléochrétienne (Ve-VIe siècles) au lieudit « Paliochora », à Maronnée, en Thrace occidentale, on a mis au jour quelques objets d’art mineur en ivoire. Ces objets étaient mis au rebut dans un dépôt en compagnie de morceaux d’atrax, de fragments de mosaïques de pavement et de vitrages. Le dépôt se trouvait à proximité de l’autel, parmi des tombes de période méso-byzantine, sous les décombres de la maçonnerie en briques de la superstructure effondrée. Ces objets en ivoire sont les suivants :
a. Deux figures en relief, de face, en position oratoire devant un arc sur colonnes. La première représente un jeune homme imberbe vêtu du chiton et de l’himation, la chevelure courte et arrondie, l’expression pieuse ; la seconde, dont il manque la tête, un homme en chiton, manchettes et manteau militaire. On rencontre ce type vestimentaire, assorti habituellement d’un bonnet phrygien, sur des représentations de barbares, des Mages sur les motifs de l’Adoration, et sur des personnages de l’Ancien Testament, tels que Daniel ou les trois jeunes hommes dans la fournaise,
b. Deux têtes, l’une appartenant à un homme barbu d’âge mûr, le visage empreint d’austérité et de spiritualité, et l’autre à un jeune homme imberbe, de beauté classique, au visage charnu, les cheveux courts et crépus,
c. Deux petites plaquettes fi nes où subsistent quelques fragments de torses de figures en position debout vêtus d’himations,
d. Deux pieds, masculin et féminin, portant des sandales,
e. D’autres bribes, comme un pouce grandeur nature, quelques feuilles en forme de hameçon, un morceau d’aile d’ange, deux morceaux de coiffure crépue, un fragment de plaquage en bois, trois pièces d’encadrement enrubanné, trois chapiteaux corinthiens en bas-relief. La plupart de ces objets appartiennent à la décoration de quelque boîte en bois, répondant aux besoins fonctionnels ou liturgiques de la basilique. Les deux pieds constituent des ex-voto en rapport peut-être avec le Sérapeion de Maronnée et ont été transposés en tant qu’objets d’art de valeur ou en gardant leur caractère d’ex-voto, mais dûment sacralisés.
Leur imagerie renvoie à l’art des sarcophages et leur présence dans le sanctuaire n’est pas incompatible à l’image de la basilique, qui réunit, elle, tant du point de vue de l’emplacement, que de la taille de l’édifice, la construction et la décoration, tous les éléments d’une église épiscopale. Tous ces objets constituent d’admirables spécimens d’art mineur du Ve siècle et leurs principes artistiques font supposer qu’ils proviennent de Constantinople.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου