Трифонова Александра, «Гръцки епиграфски свидетелства от църквата „Успение Богородично“ (1845) в Пловдив / Trifonova Alexandra, Greek Epigraphic Evidences from the Church of Dormition of the Virgin (1845) in Plovdiv (Philippoupolis)

Трифонова Александра, 

«Гръцки епиграфски свидетелства от църквата „Успение Богородично“ (1845) в Пловдив», Bulgaria Mediaevalis 9 (2018), с. 247-248. 

София 2018

PDF 

Περίληψη / Summary

Trifonova Alexandra, Ελληνικές επιγραφικές μαρτυρίες από την εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1845) στο Πλόβντιβ (Φιλιππούπολη)

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται 20 ελληνικές επιγραφές που σώζονται σε τοιχογραφίες, εικόνες και επιτύμβιες πλάκες, οι οποίες προέρχονται από την εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1845) στο Πλόβντιβ (Φιλιππούπολη). Χρονολογούνται από το τελευταίο τέταρτο του 17ου έως το τρίτο τέταρτο του 19ου αι. και παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για πρόσωπα από τον εκκλησιαστικό και κοινωνικό περίγυρο της Φιλιππούπολης. 

Τα αναφερόμενα στις επιγραφές πρόσωπα από τους εκκλησιαστικούς κύκλους αναφέρονται σε έναν μητροπολίτη Φιλιππούπολης, τον Νεόφυτο (τελευταίο τέταρτο του 17ου αι. - 1711), κατά τη διάρκεια της αρχιερατίας του οποίου χτίστηκε ο παλαιός ναός της Παναγίας, στη θέση του οποίου σήμερα έχει ανεγερθεί ο ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1845). Ο άλλος είναι ο ρασοφόρος της ίδιας Μητρόπολης Ανδρόνικος (τελευταίο τέταρτο του 17ου αι.), ο οποίος έδωσε τα χρήματα για την τοιχογράφηση του προαναφερθέντος ναού της Παναγίας. Τα πρόσωπα του κοινωνικού κύκλου, που αναφέρονται στις επιγραφές, αναφέρονται σε Έλληνες και Βούλγαρους δωρητές και όλοι τους είχαν άμεση ή έμμεση σχέση με την ισχυρή οικογένεια Čalukov (Čaloglou ή Čalukoglou) της Φιλιππούπολης (Plovdiv). 

Τα πρόσωπα αυτά χρηματοδότησαν την καλλιτέχνηση διαφόρων εικόνων για την εκκλησία, όπως ο Δημήτρης Τσαχαρλής (εικόνα αγίου Δημητρίου έφιππου, 1812), η Λουκία και τα παιδιά της (εικόνα αγίου Μηνά, 1846), ο Salčo Ioannou (Čomakov), μαζί με τη σύζυγο και τα παιδιά του (εικόνα αγίου Στυλιανού, 1846), ο Iakov Kendindenoglou (εικόνα αγίου Ιακώβου, 1846), ο Georgi Stoianovič (Čalukoglou) (εικόνα αγίου Γεωργίου, 1846), Ιωάννης Δημητρίου Σιτσιάνης (εικόνα αγίου Ιωάννη Προδρόμου, 1846), Δημητράκης Κυριάκου Μήτσουρας (εικόνα αγίου Δημητρίου, 1846), Ευστάθιος Ιωάννου Τσιρώνης (εικόνα αγίου Σπυρίδωνος ένθρονου, 1846), Iskro Iskrov Kesak (Kesiakov) (εικόνα αγίου Νικολάου ένθρονου, 1846) και Teodor Vulko Čaloglou (Κοίμηση της Θεοτόκου, 1848). 

Οι παρεχόμενες από τις επιγραφές πληροφορίες για πρόσωπα από τον καλλιτεχνικό κύκλο αναφέρονται στον ζωγράφο Νικόλαο, ο οποίος θα μπορούσε να ταυτιστεί με τον Νικόλαο Αδριναουπολίτη, τον δημιουργό των προαναφερόμενων εικόνων. Οι επιγραφές δίνουν επίσης πληροφορίες για τα καταγόμενα πρόσωπα στην Φιλιππούπολη από το δεύτερο έως το τρίτο τέταρτο του 19ου αιώνα, κυρίως Έλληνες, μεταξύ των οποίων και ο Παναγιώτης Δημητριάδης (†1838), Ελένη (Πολίτογλου) Τσαλούκοβα (†1848), Αναστασία Κωνσταντίνου Νούτση (†1852), Κωνσταντίνος Ανδρέου Γαργινός (†1854), Θεοδωράκη Στόιαν Θεοδώρου (†1856), Ιωάννης Δημητρίου Σιτσιάνης (†1857) και Στ. Τσικερδέκης (†1865).

Trifonova Alexandra, Greek Epigraphic Evidences from the Church of Dormition of the Virgin (1845) in Plovdiv (Philippoupolis)

In this paper 20 Greek inscriptions, preserved on a mural painting, icons and grave plaques, which originate from the church of Dormition of Virgin (1845) in Plovdiv (Philippopolis) are presented. They date back from the last quarter of the 17th to the third quarter of the 19th cc. and give valuable information about persons from the ecclesiastical and social circles of Plovdiv (Philippopolis). The mentioned in the inscriptions persons from the ecclesiastical circles refer to a Metropolitan of Philippopolis, Neophytos (last quarter of the 17th c. – 1711), during whose archbishopric the old church of the Virgin was build, in the place of which nowadays the church of Dormition of Virgin (1845) is erected. The other one is the rhetor of the same Metropolis, Andronikos (last quarter of the 17th c.), who gave the money for the mural painting of the above mentioned church of the Virgin. The persons from the social circle, mentioned in the inscriptions, refer to Greeks and Bulgarians donnor’s and all of them were in a direct or indirect relation with the powerful Čalukov (Čaloglou or Čalukoglou) family in Plovdiv (Philippopolis). These persons sponsored the execution of different icons for the church, as Dimitris Tsaharlis - st Demetrios on a horseback (1812), Lucia and her children – st Menas (1846), Salčo Ioannou (Čomakov), together with his wife and children - st Stylianos (1846), Iakov Kendindenoglou – st Jacob (1846), Georgi Stoianovič (Čalukoglou) – st George (1846), Ioannis Dimitriou Sitsianis – st John the Forerunner (1846), Dimitrakis Kyriakou Mitsouras – st Demetrios (1846), Eustathios Ioannou Tsironis – st Spyridon enthroned (1846), Iskro Iskrov Kesak (Kesiakov) – st Nicholas enthroned (1846) and Teodor Vulko Čaloglou – Dormition of the Virgin (1848). The provided from the inscriptions information about persons from the artistic circle refers to the painter Nicholaos, who could be identified as Nicholaos Adrinaoupolitis, the author of the above mentioned icons. The inscriptions give also information about the descended persons in Plovdiv (Philippoplis) from the second to the third quarter of the 19th century, mostely Greeks, among which are Panagiotis Dimitriadis (†1838), Eleni (Politoglou) Čalukova (†1848), Anastasia Konstantinou Noutsi (†1852), Konstantinos Andreou Garginos (†1854), Teodoraki Stoian Teodorou (†1856), Ioanis Dimitriou Sitsianis (†1857) and S. Tsikerdekis (†1865).