 |
| Πανοραμική άποψη των ερειπίων της βασιλικής |
Βρίσκεται σε απόσταση 1 χιλιομέτρου βορειοδυτικά της κεντρικής περιοχής του χωριού Gela, στη θέση Μοναστήρι, το υψόμετρο της οποίας είναι 1350 μ., και στους πρόποδες της υψηλότερης κορυφής της Ροδόπης, Golyam Perelik (2191 μ.).
Στις αρχές του 20ού αιώνα, στην εν λόγω περιοχή ξεκίνησε η ανέγερση εκκλησίας αφιερωμένης στην Αγία Τριάδα. Οι κτίστες αμέσως προσέκρουσαν σε λείψανα παλαιών κτηρίων, για τα οποία κυκλοφορούσαν θρύλοι πως αποτελούσαν κατάλοιπα παλαιάς μονής που είχε καταστραφεί πριν από αιώνες. Ανασκαφές στο χώρο αυτόν διενεργήθηκαν κατά το χρονικό διάστημα 1967-1971. Κατά τη διάρκειά τους αποκαλύφτηκε παλαιοχριστιανική βασιλική του 5ου και του 6ου αιώνα.
 |
| Η τρίκλιτη βασιλική |
Η βασιλική αυτή ήταν τρίκλιτη με εγκάρσιο κλίτος. Οι διαστάσεις της ήταν 29,5x14 μ., και το πάχος των τοίχων I μ. Προς τα ανατολικά, ο κυρίως ναός απέληγε σε αψίδα με σύνθρονο και κύκλιο, η οποία ήταν τρίπλευρη εξωτερικά. Τα τρία κλίτη χωρίζονταν με πέντε ζευγάρια πεσσών. Σώζονται, μάλιστα, διάφορα επίπεδα του δαπέδου.
Αρχικά ο νάρθηκας ήταν ενιαίος, στη συνέχεια όμως χωρίστηκε σε τρία μέρη. Η είσοδος στον κυρίως ναό γινόταν από τα βόρεια και τα νότια, όχι όμως από τα δυτικά. Στο νότιο τμήμα του νάρθηκα βρέθηκε κτιστός τάφος, στα νότια της βασιλικής υπήρχε κλειστή αυλή, ενώ στα βόρεια αποκαλύφθηκε εκτεταμένο νεκροταφείο.
Η εκκλησία αυτή πιθανόν ανεγέρθηκε στις αρχές του 5ου αιώνα και καταστράφηκε από πυρκαγιά κατά τη διάρκεια του 6ου αιώνα. Η μονή, που σήμερα λειτουργεί κανονικά, αποτελείται από μικρή εκκλησία και παρακείμενο οίκημα.
Βιβλιογραφία
• Kalajdzhiev I., Gelskiyat manastir "Sν. Troica" , Shiroka Luka - prosvetno ognishte v Rodopite, Sofia 1949.
• Soustal P., Thrakien, σ. 266 .
• Chaneva-Dechevsnka N., Ranno-hristiyanska arhitektura v Bulgariya IV-VI v., Sofia 1999.
Vaklinova Μ., "Kultoviyat centur pri Gela", Rhodopica 2002/1-2.
• Kalajdzhiev I., Gelskiyat manastir "Sν. Troica" , Shiroka Luka - prosvetno ognishte v Rodopite, Sofia 1949.
• Soustal P., Thrakien, σ. 266 .
• Chaneva-Dechevsnka N., Ranno-hristiyanska arhitektura v Bulgariya IV-VI v., Sofia 1999.
Vaklinova Μ., "Kultoviyat centur pri Gela", Rhodopica 2002/1-2.
Σ.τ.Ε. Με την ύπαρξη του μοναστηριού συνδέονται πολλές διηγήσεις και παραδόσεις, μία από τις οποίες είναι ότι εδώ εξορίστηκε ο πατριάρχης Ευθύμιος μετά την πτώση της Βουλγαρίας υπό την οθωμανική κυριαρχία.
Η παλαιοβυζαντινή βασιλική στο χωριό Γκέλα βρίσκεται στην περιοχή Μοναστήρι, κοντά στην παλιά εκκλησία «Αγία Τριάδα». Η βασιλική αποτελεί μέρος ενός μεγάλου θρησκευτικού συγκροτήματος, το οποίο είναι το υψηλότερο ορεινό θρησκευτικό συγκρότημα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, σε υψόμετρο 1.485 μ.
Το συγκρότημα χτίστηκε σε σχέση με τον εκχριστιανισμό των Θρακών και πιο συγκεκριμένα της φυλής των Βέσων, που κατοικούσε σε αυτές τις περιοχές. Η βασιλική πιθανότατα κάηκε κατά το δεύτερο μισό του 6ου αιώνα, κατά τη διάρκεια μιας από τις εισβολές των Σλάβων και των Αβάρων.
Ο ναός ήταν ο μεγαλύτερος και πιο πλούσια διακοσμημένος στην Κεντρική Ροδόπη, με το κύριο κτίριο να έχει διαστάσεις 30x14,80 μ.
Στο εσωτερικό βρέθηκαν δύο τάφοι, ένας από τους οποίους ήταν ενός ιδιαίτερα σεβαστού αρχιερέα, θαμμένου καθισμένου σε ταφικό θάλαμο. Ο τάφος ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1920. Ο κληρικός βρέθηκε με χρυσά υφαντά ρούχα και με ένα χρυσό νόμισμα στο στόμα του.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών βόρεια της βασιλικής, ανακαλύφθηκαν τα ερείπια δύο ακόμη δωματίων. Το ένα είναι προσαρτημένο στη βορειοανατολική γωνία της εκκλησίας και έχει διατηρήσει το αρχικό του δάπεδο από μεγάλα ορθογώνια κεραμικά πλακίδια και λεπτό ασβεστοκονίαμα στους εσωτερικούς τοίχους.
Υπάρχουν δύο υποθέσεις για το τι χρησίμευε. Σύμφωνα με τη μία, ήταν πιθανώς βαπτιστήριο για νεοφώτιστους Χριστιανούς, σύμφωνα με τη δεύτερη, μπορεί να ήταν παρεκκλήσι. Η δεύτερη αίθουσα αποτελεί μια μετάβαση μεταξύ της πρώτης και του νάρθηκα της βασιλικής. Έχει μήκος 17,10 μ. και πλάτος 2,60 μ. Στα βόρεια, φωτίζεται από τουλάχιστον τρία γυάλινα παράθυρα, θραύσματα των οποίων βρέθηκαν στη βάση του βόρειου τοίχου.
Ο ναός ήταν καλά φωτισμένος με γυάλινα παράθυρα, όπως μαρτυρούν τα δεκάδες κομμάτια γυαλιού που βρήκαν οι αρχαιολόγοι. Οι επιστήμονες που ερεύνησαν τον χώρο γνωρίζουν επίσης τα ερείπια ενός άλλου μεσαιωνικού ναού, που βρίσκεται κάτω από τα θεμέλια της σύγχρονης εκκλησίας «Αγία Τριάδα», όπου έχουν ανακαλυφθεί επίσης οικιστικά κτίρια και ένα αρχαίο νεκροταφείο.
 |
| Η μονή της Αγίας Τριάδος |
 |
| Η μονή της Αγίας Τριάδος |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου