Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου 2025

18.3 Η Αγία Παρασκευή - Μετόχιο του Παναγίου Τάφου / St Paraskevi. Metochion of the Holy Sepulchre

Το δεύτερο μετόχιο του κλίματος του Πατριαρχείου των Ιεροσολύμων στην Αδριανούπολη ήταν το Αγιοταφιτικό μετόχιο, το τιμώμενο επ' ονόματι της Αγίας Παρασκευής. Βρισκόταν στο μέσο της πόλης, κοντά στον ναό του Αγίου Νικολάου και αποτελούσε έναν από τους δέκα ναούς της και ένα από τα έξι μετόχια, που υπήρχαν σ' αυτήν  
Η ίδρυση του ναού του μετοχίου ανάγεται στις αρχές του 18ου αιώνα και, συγκεκριμένα, στα 1703. Δεν γνωρίζουμε αν ο ναός κτίστηκε, ευθύς εξ αρχής, ως μετόχιο Αγιοταφίτικο ή αργότερα αφιερώθηκε στην Αγιοταφίτικη Αδελφότητα. Στα Ιεροσόλυμα σώζεται, σε επίσημο κώδικα του Πατριαρχείου, απόφαση του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Χρύσανθου Νοταρά (1707-1731) χρονολογούμενη από τον Απρίλιο του 1708, σχετικά με τον ηγουμενεύοντα στο Αγιοταφίτικο μετόχιο και για τον αγιοταφίτη ταξιδιάρη, που κατά καιρούς πήγαινε στην Αδριανούπολη. Επίσης, σώζεται στα Ιεροσόλυμα ένας ακέφαλος νομοκάνων του 14ου αιώνα, που τον αφιέρωσε ο προειρημένος Πατριάρχης στο μετόχιο, τον Απρίλιο του 1717. Τέλος, στον υπ' αριθμό 405 χειρόγραφο του Μετοχίου σωζόταν γράμμα του Χρύσανθου, της 1 ης Ιουνίου 1721 για τη σχολή της Αδριανούπολης. Με αυτό ο Πατριάρχης ζητούσε από τους Προύχοντες της πόλης, να αυξήσουν το ποσό, που έδινε η μητρόπολη στον διδάσκαλο της σχολής, από εκατό πενήντα γρόσια σε διακόσια πενήντα. Από αυτά τα διακόσια να τα παίρνει ο διδάσκαλος και τα πενήντα να χρησιμεύουν για την αγορά των βιβλίων των μαθητών. 
Την ίδια εποχή το μετόχιο χρησίμευε ως κατάλυμα των Εξάρχων, που στέλνονταν στην Ρωσία για εράνους (ζητείες). Αναφορικά με τις κτιριακές εγκαταστάσεις του μετοχίου, αξίζει να σημειωθεί, ότι κέντρο του αποτελούσε, όπως είναι φυσικό, ο ναός της Αγίας Παρασκευής. Στην αυλή υπήρχε δεξαμενή με πόσιμο νερό και ένας ανθόκηπος. Στις πλευρές εκατέρωθεν του ναού υπήρχαν τα κελλιά και το αρχονταρίκι. 
Το μετόχιο δεν είχε εκτεταμένη ενορία, εκτός από μερικές οικίες, που βρίσκονταν κοντά του, στην γύρω περιοχή. Έτσι, τα έσοδα του ήταν πενιχρά και εξοικονομούσε τους πόρους του χρησιμοποιώντας τον ίδιο τρόπο με τους μοναχούς του Σιναΐτικου μετοχίου, δηλαδή, με την περιφορά λειψάνων και τη συλλογή των διαφόρων βοηθημάτων. 
Διασώζονται, επίσης πληροφορίες για κάποιες λεπτομέρειες σχετικά με το μετόχιο, όπως, ότι από της ιδρύσεώς του και έκτοτε δεν έγιναν παρά λίγες επισκευές. Η καμπάνα του ναού είχε κατασκευαστεί στα χυτήρια των Ιεροσολύμων. Ακόμη, το μετόχιο δεν διέθετε καλλίφωνους ψάλτες, ενώ διασώζεται η ιστορία ενός ψάλτη βουλγαρικής καταγωγής, που ήταν βαθύτατα φιλλέληνας, έχοντας σπουδάσει στην Ελλάδα και αποτέλεσε χαρακτηριστικό τύπο της Αδριανούπολης. 
Στον ναό τελούνταν κάθε έτος πέντε πανήγυρεις εσναφίων της πόλης: την Παρασκευή της Διακαινησίμου των τακιατζήδων, του Αγίου Γεωργίου των γουναράδων, των Αγίων Πάντων των μπακάληδων και της Αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου) των αμπατζήδων, ενώ από τους καφταντζήδες το μετόχιο λάμβανε δεκαπέντε γρόσια, και εξασφάλιζε και το κερί του επιταφίου. 
Το μετόχιο καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1922. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου