Περίληψη / Summary
Περράκης Ιωάννης, Διαγράφοντας το κακό. Εξάλειψη των προσώπων των κακόβουλων μορφών σε μια ομάδα εικόνων από την Αίνο
Η πόλη της Αίνου στις εκβολές του ποταμού Έβρου στην Ανατολική Θράκη ήταν το σημαντικότερο λιμάνι της Θράκης στο Αιγαίο και στα μέσα του 18ου αιώνα, με τη μεγάλη οικονομική της ανάπτυξη, απέκτησε επίσης τη φήμη ενός δυναμικού τοπικού καλλιτεχνικού κέντρου, η επίδραση του οποίου επεκτάθηκε στις γύρω περιοχές. Οι πολυάριθμες εκκλησίες της ήταν γεμάτες από εικόνες, οι περισσότερες από τις οποίες φιλοτεχνήθηκαν από ντόπιους καλλιτέχνες. Οι περισσότερες από αυτές δυστυχώς χάθηκαν στις ταραχώδεις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Μεταξύ των σχετικά λίγων σωζόμενων εικόνων από την Αίνο, οι οποίες φυλάσσονται στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Αλεξανδρούπολης, οι σημαντικότερες εικόνες του 18ου αιώνα είναι αυτές που φιλοτέχνησε ο Αναστάσιος, γιος του Ιωάννη, και ο Ράλιος, γιος του Ραλίου, οι δύο κύριοι εκπρόσωποι της καλλιτεχνικής παράδοσης της πόλης κατά το δεύτερο μισό του αιώνα. Ανάμεσα στα έργα τους ξεχωρίζουν οι εικόνες με αφηγηματικές βιογραφικές σκηνές σε περίτεχνα πλαίσια. Πέντε από αυτές που προέρχονται από την εκκλησία της Αγίας Κυριακής στην Αίνο φέρουν βαθιές και πυκνές διασταυρούμενες γρατζουνιές στα πρόσωπα διαφόρων μορφών που είτε συμβολίζουν το κακό, όπως ο δράκος που σκοτώνεται από τον άγιο Γεώργιο (1763), είτε αναπαριστούν τις ειδωλολατρικές αρχές και τους στρατιώτες που υποβάλλουν τους αγίους σε βασανιστήρια και τελικά τους εκτελούν, όπως οι εικόνες του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, της αγίας Ειρήνης (1778) και του αγίου Στεφάνου (1788) ή απεικονίζουν τη μορφή του Βούλγαρου βασιλιά Καλογιάν να τρυπιέται από το δόρυ του αγίου Δημητρίου. Όλα αυτά τα παραδείγματα αποκαλύπτουν τον αντίκτυπο των αφηγηματικών βιογραφικών κύκλων των εικόνων στους ανθρώπους και την αλληλεπίδραση μεταξύ των εικονιζόμενων προσώπων και των πιστών. Είναι φανερό ότι οι εικόνες που φέρουν αφηγηματικούς βιογραφικούς κύκλους αφηγούνται την ιστορία του αγίου στον ευλαβή πιστό. Ο πιστός ταυτίζεται με τον άγιο σε σημείο που αισθάνεται τον πόνο του μάρτυρα στην καρδιά του, εξοργίζεται και θέλει να τιμωρήσει αυτά τα κακόβουλα πρόσωπα που μεταχειρίζονται τους αγίους με τόσο σκληρό τρόπο σβήνοντας τα πρόσωπά τους. Εκτός αυτού, θέλει να συμβάλει με τον τρόπο του σβήνοντας το κακό και βοηθώντας τον άγιο στον αγώνα του εναντίον του.
The city of Ainos on the mouth of river Hebros in Eastern Thrace was the most important port of Thrace in the Aegean and in the middle of the 18th century, by its great economic growth, gained also reputation as a vigorous local art center, whose impact expanded to the areas around. Its numerous churches were full of icons most of which were made by indigenous artists. Most of them were unfortunately lost in the turbulent first decades of the 20th century. Among the relatively few surviving icons from Ainos, which are kept at the Ecclesiastical Museum of Alexandroupolis, the most prominent 18th-century icons are those painted by Anastasios son of Ioannis, and by Ralios son of Ralios, the two main representatives of the artistic tradition of the city at the second half of the century. Amongst their works stand out the icons with narrative biographic scenes in ornate frames. Five of them that come from Saint Kyriaki church in Ainos bear deep and dense crossing scratches on the faces of several figures that either symbolize evil, like the dragon being killed by Saint George (1763), or represent the pagan authorities and soldiers that put the saints in tortures and finally execute them, like the icons of saint John the forerunner, saint Irene (1778) and saint Stefanos (1788) or depict the figure of the Bulgarian king Kaloyan being pierced by saint Demetrius’s pike. All these examples reveal the impact of the narrative biographic cycles of the icons on the people and the interaction between the depicted persons and the believers. It is manifested that the icons bearing narrative biographic cycles do tell the story of the saint to the person who pays his respect. The believer is identified with the saint to the point that he feels the martyr’s pain in his heart, is angered and wants to punish these malicious persons that treat the saints in such a cruel way by effacing their faces. Besides, he wants to contribute in his way by erasing evil and helping the saint in his struggle against it.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου