Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2025

Γλαβίνας Απόστολος, Ο άγιος Μάξιμος ο Καυσοκαλύβης, ασκητής στα όρη Γάνος και Παπίκιον (13ος-14ος αι.)









PDF 

Περίληψη / Zusammenfassung

Κατά τους τελευταίους αιώνες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ο μοναχισμός άκμασε σε δύο σημαντικά κέντρα της νότιας Θράκης. Στο όρος Γάνος, που εκτείνεται κατά μήκος της βορειοδυτικής ακτής της Προποντίδας, μεταξύ Ραιδεστού και Καλλίπολης, ο μοναχισμός, οργανωμένος κατά τα πρότυπα των Λαυρεωτών της Αιγύπτου και της Συρίας, εντοπίζεται ήδη από τον 10ο αιώνα, όταν έζησε εκεί ο «Πρώτος» του όρους Γάνος, Θεόδωρος. Στις αρχές του 12ου αιώνα, ο «Πρώτος» του Γάνου ήταν επίσης ο γνωστός αντιρρητικός θεολόγος Ιωάννης Φουρνής. Ο μοναχισμός στο Γάνο γνώρισε μια προσωρινή παρακμή στα τέλη του 12ου αιώνα, για να ανθίσει ξανά στα τέλη του 13ου αιώνα και στις αρχές του 14ου αιώνα, όταν έζησε εκεί ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Αθανάσιος Α´ († 1310). 
Ο μοναχισμός είναι γνωστός στο όρος Παπίκιον, το οποίο βρίσκεται βορειοδυτικά της Κομοτηνής και πάνω από τη Μοσινούπολη (Μαξιμιανούπολη), από τα τέλη του 11ου αιώνα. Ο όρος «Πρώτος» του Παπικίου χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά προς το τέλος του 11ου αιώνα και στο πρώτο μισό και τέλος του 12ου αιώνα στο πρόσωπο του Θεοδοσίου, του «άρχοντα» των μοναστηριών του Παπικίου. Ο μοναχισμός συνέχισε να ακμάζει εκεί μέχρι τις αρχές του 14ου αιώνα, όταν ο Γρηγόριος Παλαμάς (1316/17) επισκέφθηκε την περιοχή. 
Ο Μάξιμος Καυσοκαλύβης, καταγόμενος από τη Λάμψακο, έζησε και στα δύο αυτά μοναστικά κέντρα, πρώτα στο Γάνο και μετά στο Παπίκιον, στα τέλη του 13ου και στις αρχές του 14ου αιώνα, δηλαδή στην αρχή της μοναστικής του ζωής. Σκοπός του παρόντος πονήματος είναι να περιγράψει τόσο την παρουσία όσο και τους ασκητικούς αγώνες του Μάξιμου Καυσοκαλύβη στο όρος Γάνος και στο όρος Παπίκιον σύμφωνα με τους τέσσερις βιογράφους του. Αυτοί είναι οι σύγχρονοί του: επίσκοπος Περιθεωρίου Θεοφάνης, ο μαθητής του μοναχός Νήφων Καυσοκαλύβης, ο μοναχός ιερομόναχος (Ιερομόναχος) Ιωαννίκιος Κόχυλας και ο προικισμένος λόγιος μοναχός Μακάριος Μακρής († 7.1.1431). 

Glavinas Apostolos, Der Heiliger Maximos Kafsokalybes, Einsiedler auf den Bergen Ganos und Papikion (13.-14. Jh.) 

Während der letzten Jahrhunderten des byzantinischen Reiches blütete das Mönchtum in zwei bedeutenden Zentren Südthrakiens. Auf dem Berg Ganos, der sich an der nordwestlichen Küste von Propontis, zwischen Raidestos und Kallipolis, erstreckt, kann man schon seit dem 10. Jh. das nach dem Vorbild der Lauren in Ägypten und Syrien organisierte Mönchtum finden, als dort der „Protos" des Berges Ganos, Theodoros, lebte. ,,Protos" von Ganos war am Anfang des 12. Jh. auch der bekannte antirhetischer Theologe loannis Fournis. Das Mönchtum auf Ganos kennt am Ende des 12. Jh. einen vorübergehenden Untergang, um wiederum Ende des 13. Jh. und Anfang des 14. Jh. ein Wiederaufblühen zu erleben, als nämlich dort der zwei Mal gewesene Patriarch von Konstantinopel Athanasios A' († 1310) lebte. 
Auf dem Berg Papikion, das sich nordwestlich von Komotini und oberhalb von Mosinoupolis (Maximianoupolis) befindet, ist das Mönchtum seit dem Ende des 11. Jh. bekannt. Das erste Mal begegnet man den Begriff "Protos" von Papikion gegen Ende des 11. bzw. in der ersten Hälfte sowie am Ende des 12. Jh. in der Person von Theodosios, dem "Meister" der Klöster auf Papikion. Das Mönchtum dort blütete bis Anfang des 14. Jh. weiter als Gregorios Palamas (1316/17) die Gegend besuchte. 
In beiden von diesen Mönchszentren, zuerst auf Ganos und danach auf Papikion lebte Ende des 13. sowie Anfang des 14. Jh., dh. am Anfang seines Mönchslebens, der aus Lampsakos stammende Maximos Kafsokalybis. Ziel dieses Aufsatzes ist, sowohl die Präsenz als auch die asketischen Kämpfe auf den Bergen Ganos und Papikion des Maximos Kafsokalybis nach seinen vier Biographen zu beschreiben. Diese sind seine Zeitgennossen Bischof Theophanis von Peritheorion, sein Schüler Mönch Nifon Kafsokalybis, der Mönchpriester (Hieromonachos) Ioannikios Kochilas und der begabte Gelehrte Mönch Makarios Makris († 7.1.1431). 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου