Σάββατο 21 Δεκεμβρίου 2024

Παπαθανασίου Ευάγγελος, Περί του μονυδρίου Αγίου Αθανασίου Αλωνίων Σαμοθράκης











PDF 

Περίληψη / Suammry

Το μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου είναι το μοναδικό εναπομείναν μνημείο της μακρόχρονης, αλλά σταδιακά εξασθενημένης, μοναστικής παράδοσης του νησιού της Σαμοθράκης. Οι πρώτες γραπτές πληροφορίες για τη μονή χρονολογούνται στο τρίτο τέταρτο του 18ου αι. όταν η μονή και όλες οι περιουσίες της έγιναν μετόχι της μονής Ιβήρων του Άθω. Τα αρχεία που συσσωρεύτηκαν από την εποχή αυτή και μετά, έχουν μια κρίσιμη και μοναδική σημασία για τη σύγχρονη ιστορία του νησιού, λόγω της ποικιλίας και του πλούτου των πληροφοριών που περιέχουν. 
Η μονή κατείχε μια τεράστια κτηματική περιουσία σε όλο το νησί, καθώς και πολλά κοπάδια, αποτελώντας έτσι την ισχυρότερη οικονομική μονάδα του νησιού. Εύλογα, η πλειονότητα των ερειπίων, που έχουν αναγνωριστεί ως μεσο- ή υστεροβυζαντινά κατάλοιπα μοναστηριών, έχουν εντοπιστεί σε περιοχές που ανήκαν στο μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου. 
Η σημερινή κατάσταση των κτισμάτων του μοναστηριού (εκκλησία, κελιά, αποθήκες, στάβλοι, αλώνια) έχει αποδοθεί κυρίως στο δεύτερο τέταρτο του 19ου αι. ως αποτέλεσμα ενός προγράμματος ανοικοδόμησης που ανέλαβε η μονή Ιβήρων, αφού ο Άγιος Αθανάσιος είχε επίσης καταστραφεί κατά τη μεγάλη καταστροφή του νησιού κατά την επανάσταση του 1821. 
Η εικόνα που έχουμε για το μοναστήρι, είναι αυτή ενός μικρού αγροτικού μοναστηριού, τυπική για τα νησιά του Βορείου Αιγαίου και της θρακικής ακτογραμμής. Η δίκλιτη εκκλησία ήταν αρχικά αφιερωμένη σε τρεις αγίους: Ιωάννη τον Πρόδρομο, τον Άγιο Παύλο τον Ξηροποταμηνό και, φυσικά, στον ίδιο τον Άγιο Αθανάσιο. 
Ένα μεγάλο, πλούσιο πανηγύρι συνηθίζεται να γίνεται κάθε 2 Μαΐου, εξέχον γεγονός για τον πληθυσμό του νησιού. Κατά τη διάρκεια της γιορτής προσφέρονται αιγοπρόβατα. Στο τέμπλο της εκκλησίας υπάρχουν εικόνες που έχουν μεταφερθεί, είτε από το Άγιο Όρος (Χριστός και Παναγία, κρητικής τεχνοτροπίας, του πρώτου μισού του 17ου αι., ο άγιος Αθανάσιος, κάποτε στο τέμπλο, της ίδιας περιόδου), είτε από την Αίνο (Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, 1716). Ένα ασημένιο πουκάμισο του 1859, που κάποτε κάλυπτε μια χαμένη εικόνα της Πορταΐτισσας του 1612, ανήκει επίσης στην εκκλησία. Η σειρά των Αποστόλων στην άνω ζώνη του τέμπλου θα μπορούσε να χρονολογηθεί στην πέμπτη δεκαετία του Ι9ου αι. 

Papathanasiou Evangelos, The monastery of St. Athanasius near by Alonia, island of Samothrace 
St. Athanasius' monastery is the only remaining monument of the longlasting, but gradually fading, monastic tradition of the island of Samothrace. The earliest written information on the monastery date the third quarter of 18th c. when the monastery and all its properties became a subdivision of Iviron's monastery of Athos. The archives accumulated since this time onwards, have a crucia l and unique importance for the modern history of the island, due to the variety and the wealth of the information they contain. The monastery possessed a huge land property all over the island, as well as plenty of flocks; being therefore, the strongest economic unit on the island. Reasonable enough, the majority of the ruins, identified as middle -or late- Byzantine remains of monasteries, have been located in areas owned by St. Athanasius' monastery. The present condition of the convent's edifices (church, cells, storehouse , stable, threshing floors) has been mostly attribute d to the second quarter of the 19'h c., as a result of a rebuilding programme undertaken by Iviro n, after St. Athanasius has been also destroyed during the great catastrophe of the island during the revolution of 1821. The picture we have of the monastery, is this of a small rural convent, typica l of the islands of the Northern Aegean and Thracian coastland. The two -aisled church was originally devoted to three saints: St. John the Forerunner, St. Paul of Xeropotamos and, of course, to St. Athanasius himself. A great, sumptuous festival has been used to take place every 2nd of May; a binding event for the island's population. During the festival sheep and goats were sacrificed. In the church's iconostasis there are icons brought, either from Mt. Athos (Christ and Virgin Mary, cretan style, of the first half of 17'h c., St. Athanasius, once on the iconostasis, of the same period), or from Ainos (St. John the Forerunner, 1716). A silver shirt of 1859, once covering a lost icon of Portaitissa of 1612, belongs also to the church. The line of the Apostles on the upper zone of the iconostasis could be dated to the fifth decade of I9th c. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου