Περίληψη / Summary
Ναοί και τάφοι στην πρώιμη βυζαντινή περίοδο στην Ελλάσωνα Σκυθία και Μοισία Δευτέρα
Κατά την Πρωτοβυζαντινή Περίοδο (4ος-6ος αιώνας μ.Χ.), οι ρωμαϊκές επαρχίες στον Κάτω Δούναβη - όπως η Μικρή Σκυθία και η Moesia Secunda (Μοισία Δευτέρα), που σήμερα βρίσκονται στην επικράτεια της Dobroudja (νοτιοανατολική Ρουμανία και βορειοανατολική Βουλγαρία) - υπέστησαν βαθιές πολιτικές, διοικητικές, πολιτιστικές και κοινωνικές μεταμορφώσεις. Οι αλλαγές αυτές συνέπεσαν με τη σημαντική ανάπτυξη του χριστιανισμού σε αυτόν τον γεωγραφικό χώρο. Πρόσφατες έρευνες σχετικά με παλαιοχριστιανικές βασιλικές και συναφείς νεκροπόλεις και τάφους στη Μικρή Σκυθία και τη Moesia Secunda έχουν ανοίξει εκ νέου τις συζητήσεις σχετικά με τις διαδικασίες πίσω από τη δημιουργία μιας χριστιανικής τοπογραφίας σε σχέση με τις ελληνορωμαϊκές πόλεις σε αυτή την περιφερειακή περιοχή της παλαιάς αυτοκρατορίας.
Δεδομένου ότι η σχέση μεταξύ εκκλησιών και τάφων είναι σημαντική για την κατανόηση της παλαιοχριστιανικής επαναχρησιμοποίησης του αστικού χώρου, το αρχαιολογικό ταφικό υλικό οργανώθηκε σε δύο μεγάλες ομάδες: τάφοι που βρέθηκαν intra ecclesiam (εντός του ναού) έναντι extra ecclesiam (εκτός του ναού). Εξετάζοντας την ανάπτυξη ενός χριστιανικού τοπίου και τη σχετική κοινωνική χριστιανική τοπογραφία, η ανάλυση καταδεικνύει την ύπαρξη δύο μάλλον κεντρομόλων διαδικασιών. Πρώτον, οι κοιμητηριακοί ναοί φαίνεται να ιδρύονται αποκλειστικά εκτός των τειχών της πόλης σε συνδυασμό με ή χωρίς υπάρχουσες νεκροπόλεις, πριν οι τάφοι μετακινηθούν εντός των τειχών σε συνδυασμό με νέες ή ήδη εγκατεστημένες εκκλησίες. Δεύτερον, οι ταφές ξεκινούν εκτός των τειχών και μετακινούνται προοδευτικά εντός και προς το ιερό της εκκλησίας. Μια ιδιαίτερη κατηγορία, που περιορίζεται γεωγραφικά στη Μικρή Σκυθία, περιλαμβάνει τους τάφους των μαρτύρων. Η μελέτη αυτή δείχνει τη σταδιακή ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου χριστιανικού χώρου, ακολουθούμενη από την αποκρυστάλλωση μιας τοπικής παράδοσης λατρείας λειψάνων.
Λέξεις-κλειδιά: Τάφοι μαρτύρων, τάφοι εκτός ναού, τάφοι εντός ναού, τάφοι μαρτύρων, Moesia Secunda, παλαιοχριστιανικές εκκλησίες, επαναχρησιμοποίηση του αστικού χώρου, Μικρή Σκυθία.
During the Proto-Byzantine Period (4th–6th centuries AD), the Roman provinces on the Lower Danube – such as Scythia Minor and Moesia Secunda, nowadays located in the territory of Dobroudja (southeastern Romania and northeastern Bulgaria) – underwent profound political, administrative, cultural and social transformations. These changes coincided with the significant growth of Christianity in this geographical space. Recent research on Paleochristian basilicas and associated necropoleis and graves in Scythia Minor and Moesia Secunda has reopened the discussions on the processes behind the creation of a Christian topography in relation to Greek-Roman towns in this peripheral area of the old Empire. Since the relationship between churches and graves is important for understanding early Christian re-use of urban space, the archaeological funerary material has been organised into two major groups: graves found intra ecclesiam versus extra ecclesiam. By considering the development of a Christian landscape and the related social Christian topography, the analysis demonstrates the existence of two rather centripetal processes. Firstly, cemeterial churches appear to have been established exclusively outside the city walls in connection with or without existing necropoleis, before the graves move inside the walls in association with new or already established churches. Secondly, burials start outside the church walls and move progressively inside and towards the sanctuary of the church. A peculiar category, geographically limited to Scythia Minor, comprises the graves of martyrs. This study indicates a gradual development of a specific Christian space, followed by the crystallisation of a local tradition of relic worship.
Keywords: Centripetal processes, extra ecclesiam graves, intra ecclesiam graves, martyr graves, Moesia Secunda, Paleochristian churches, re-use of urban space, Scythia Minor.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου