Το Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο, επ’ ευκαιρία του 4ου Διεθνούς Συμποσίου για τη Βυζαντινή Θράκη και μετά από πρόσκληση της Oργανωτικής Επιτροπής, αποφάσισε να διοργανώσει έκθεση με τίτλο: Θράκη-Kωνσταντινούπολη: «Το Oδοιπορικό του Γεωργίου Λαμπάκη (1902)».
Oι 50 φωτογραφίες που επιλέχθηκαν από τα ιστορικά- φωτογραφικά αρχεία του Mουσείου ανήκουν στη συλλογή της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας και αποτελούν στην πλειονότητά τους λήψεις του Γεωργίου Λαμπάκη κατά τη διάρκεια της περιοδείας του σε πόλεις της Θράκης, τον Αύγουστο του 1902, και στην Κωνσταντινούπολη, τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.
Τμήμα ακόμη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Θράκη κατά την εποχή αυτή διέσωζε λαμπρά μνημεία από το βυζαντινό παρελθόν της, αλλά και σημαντικά μεταβυζαντινά. Πολλά από αυτά χάθηκαν οριστικά στη δίνη των ταραχών που γνώρισε ο τόπος, με αποκορύφωμα το 1922.
Οι φωτογραφίες από τη Θράκη δεν είναι πολλές, όπως πολλές δεν ήταν και οι πόλεις που κατάφερε να επισκεφθεί ο ταξιδευτής-μελετητής: Ξάνθη, Άβδηρα-Πολύστυλον, Αλεξανδρούπολη (τότε Δεδέαγατς), Αίνος, Διδυμότειχο, Αδριανούπολη. Αρκετές από τις πόλεις όμως αυτές υπήρξαν σημαντικά κέντρα την περίοδο που η Θράκη αποτελούσε προπύργιο της βυζαντινής πρωτεύουσας, αλλά και αργότερα, όταν τις κατοικούσαν εύρωστες ελληνικές κοινότητες.
Τις πόλεις, αλλά κυρίως τα μνημεία που διέσωζαν, αποτύπωσε με τον φακό του ο Γ. Λαμπάκης. Τα περιέγραψε επίσης — πολλές φορές και με σχεδιαστικές λεπτομέρειες— στα ταξιδιωτικά του ημερολόγια, στα οποία καταγράφει με γλαφυρότητα και συχνά με έντονη ρομαντική διάθεση την εμπειρία από τις περιοδείες του. Τα πρωτότυπα ημερολόγια του περιηγητή, τα οποία είχε την καλοσύνη να μας δανείσει ο κ. Ιωάννης Λαμπάκης για τις ανάγκες της έκθεσης, είναι πολύτιμα όσο και οι φωτογραφίες, καθώς αμφότερα αποτελούν σπάνιες, ακόμη και μοναδικές, μαρτυρίες για ναούς που δεν υπάρχουν πιά, επιγραφές που χάθηκαν, μνημεία που υπέστησαν μεταγενέστερες επεμβάσεις οι οποίες αλλοίωσαν, αλλά και ορισμένες φορές αποκατέστησαν, την αρχική μορφή τους. Άλλες φωτογραφίες πάλι συνιστούν ένα είδος ηθογραφικής καταγραφής, καθώς απαθανατίζουν σκηνές από την καθημερινή ζωή μικρών κοινοτήτων, με πρωταγωνιστές κατοίκους κάθε ηλικίας.
Από την Κωνσταντινούπολη ο ίδιος ο Γ. Λαμπάκης τράβηξε ελάχιστες φωτογραφίες. Παρότι συνεπαρμένος από τα μνημεία που επισκέφθηκε και περιγράφει αναλυτικά στα ημερολόγιά του, δεν προχώρησε στη φωτογραφική τους αποτύπωση. Φρόντισε ωστόσο να εμπλουτίσει το αρχείο της Χριστιανικής Aρχαιολογικής Εταιρείας με λήψεις άλλων φωτογράφων (δωρεές ή αγορές), ιδιαίτερα σημαντικά τεκμήρια για τα σπουδαιότερα μνημεία της πρωτεύουσας. Η Αγία Σοφία, όταν ακόμη λειτουργούσε ως τέμενος και δεν είχε ολοκληρωθεί η αποκάλυψη όλων των ψηφιδωτών της, η Μονή της Χώρας πριν από τον καθαρισμό του ζωγραφικού δια- κόσμου και πριν από την καθαίρεση του τοίχου που έφρασσε την είσοδο του παρεκκλησίου, είναι μερικά από τα δείγματα του πολύ- τιμου αυτού αρχείου.
«Μαρτυρίες και κατάλοιπα» είναι ο υπότιτλος του 4ου Διεθνούς Συμποσίου για τη Βυζαντινή Θράκη. Μαρτυρίες για κατάλοιπα στη Θράκη και την Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 20ού αιώνα αποτελούν και οι φωτογραφίες αυτής της έκθεσης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου